دیدار سبز در چک چک

دیدار سبز در چک چک

نیایشگاه شاهبانوی ایران یا آناهیتا  بیش ازده هزار زرتشتی از سراسر ایران و دیگر کشورهای جهان سه‌شنبه ۲٤خرداد ماه در زیارتگاه پیر سبز گردهم می‌آیند، تا به ستایش آب و نور و زندگی برخیزند. پیر سبز" یا «چَک چَک»، یکی از زیارت‌گاه‌های زرتشتیان است که هر ساله هزاران زرتشتی و ایرانیان علاقمند به آيين زرتشت را به سوی خود می کشاند. زرتشتیانی از كشورهای اروپایی، آمریكایی، آسیای میانه، هند، ژاپن و هنگ كنگ از جمله زایرانی هستند كه هر سال به مدت پنج روز از روز اشتاد تا انارام از ماه خورداد به زیارت پیر سبز می‌آیند و مراسم آيينياین زیارتگاه را به جا می‌آورند. نیایش لبریز از رقص و شادی و شادخواری! نیایشگاه پیر سبز یا چك چك در ٥۲كیلومتری شمال شرقی یزد در قلب كویر است و قطره‌های بی شمار آبی كه از شكاف سنگ بر اطراف زیارتگاه می‌چكد، اطراف زیارتگاه را سرسبز نگاه داشته است.  گویی بر سراسر دامان کوه، پر سیاوشان است که در دل قطره ها تن می شوید. و از همان گاه که  دورادور، در میان کویر، چشم در چشم این بانو می گردانیف سیاوشانند که پرچم سبز خنده بر دوش به تو سلام می گویند: سلام! مسافر تشنه! مسافر عشق! خوش آمدی! پیر سبز رامکان ناپدیدشدن یكی از دختران یزدگرد به نام  حیات‌بانو  می‌دانند که از برابر تازیان می گریخته است و به این کوه پناه آوردهاست و نام چك‌چك را به دلیل آبی كه از كوه جاری است و آب مصرفی زائران را فراهم می‌سازد، بر آن نهاده‌اند. شاید نیز مهمان خانه ای با سفره ای گشاده از نان و آب برای در راه ماندگان و شاید نیایشگاهی برای ایزدبانوی بزرگ ایران: آناهیتا  در این مراسم موبدان نیایش «جشن‌خوانی» را با همراهی مردم برگزار می‌كنند و پس از اوستاخوانی و سخنرانی‌ها مردم دسته دسته به زیارت نیایشگاه می‌روند.  شبانگاهان بر دامنه ی این کوه در دل کویر پر از ستاره، تنها چراغ روشن خیله ها و آواز شادمانه ی مردمان با ستاره های بی شمار آسمان گٿتگوها دارد.  در مدت توقف چند روزه خانواده‌ها در این نیایشگاه نیز هركسی چندین بار به زیارت می‌رود، شمع روشن كردن، دعا خواندن، نذركردن، سدره پوشی و كشتی بستن از جمله مناسكی است كه در این نیایشگاه به جا می‌آورند. زیارت‌كنندگان باید با سر پوشیده وارد شوند و آوردن نان نذری یا ( سیرگ یا سوروک به گفته یزدی ها و سیرو به گفته كرمانی ها ) و تعارف آن به زایران نیز بخشی از مناسك است. از دیگر آيينهای این مراسم كتك زدن تازه دامادهاست بدین گونه كه جوانان، به ویژه جوانان مجرد، پرس و جو كرده و كسانی را كه در طول یك سال گذشته ازدواج كرده‌اند پیدا می‌كنند و با شوخی و خنده، دست و پای این تازه دامادها را گرفته، به پشت می‌خوابانند و كتك می‌زنند.  داماد و خانواده او نیز با شربت و شیرینی كه در نیایشگاه تبرك شده از آنها پذیرایی می‌كنند. جوانان ضمن تفریح و سرگرمی و خوردن شیرینی، بدشان نمی‌آید كه قهرمان كتك‌خوری سال آینده باشند. آن چه در این مراسم میان زرتشتیان رواج دارد، جشن است و شادی و پایکوبی و دست افشانی و همدلی د رنگین کمانی از موسیقی و رقص و شادی دامنه این کوه ریبا را در پنج روز در خود غرق می کند .  در دامنه كوه ، زرتشتیان هر شهر، برای بیتونه چند روزه خود، بنایی ساخته‌اند .بناهایی با سه دیوار از سه سو و باز و گشاده از یک سو كه شامل یك «مطبخ » و چند «صفه» و اتاق است و به آن مجموعه« خیله» می گویند. خیله‌ها در كمركش كوه، پایین‌تر از نیایشگاه و محل چك‌چك آب ساخته شده است و اهمیت و ارزشمندی آن‌ها بستگی به نزدیكی و دوری‌شان از نیایشگاه دارد. «خیله دستورها»، « خیله تفتی‌ها » و «خیله قاسم‌آبادی‌ها » از جمله خیله‌های معروف اطراف این نیایشگاه هستند. علاوه بر خیله‌های ویژه ای كه هر خاندان برای خود دارد، خیله‌های بسیاری نیز از محل یارانه های مردم برای نیایشگران پیر سبز ساخته می‌شوند. در بیشتر این خیله‌ها خادمی زندگی می‌كند كه وظیفه‌اش روشن نگاه داشتن چراغ داخل اتاق پیرون یا به اصطلاح «پای پیر» و رسیدگی به آن و پذیرایی از مهمانان و زائران است. زردشتیان از این دسته زیارتگاه‌ها پیرهای دیگری هم دارند، مانند پیر‌بانو، پیر هریشت و ... كه همه آنان را منسوب به دختران یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی، می‌دانند و برای هر یك زیارت ویژه‌ای تدارك می‌بینند. هفت نیایشگاه بر دورتادور یزد. هفت ستاره ی تابان عشق. هفت نیایشگاه برای آناهیتا که یزد را  بنا نهاد. اما زیارت پیر سبز را شاید بتوان مفصل‌ترین آنها خواند.هر یك از این زیارتگاه‌ها زمان خاصی برای زیارت دارد كه به آن حج می‌گویند. در زمان حج، به ویژه برای زیارت پیر سبز، زرتشتیان از سراسر مملكت و حتا از کشورهای دیگر به سوی یزد سرازیر می‌شوند و در خیله ها  پنج روز می مانند. برگزاری این مراسم با ساز و آواز و رقص و پایكوبی و دیدار همگانی همراه است. این پیرها، هرکدام در این سرزمین تشنه، نیایشگاهی برای ستایش آب و آناهیتا بوده اند. شادا شاد ایرانیان باستان که نیایشگران آب و نور  شادی و عشق بوده اند.http://www.mahmoodkavir.com/persian/index.php?option=content&task=view&id=66&Itemid=49